6 Tác Dụng Kỳ Diệu Của Trầm Hương Được Khoa Học Chứng Minh: Từ Cảm Xúc Tới Thần Kinh

1. Khi mùi hương không còn là cảm giác – mà là cơ chế hồi phục

Trong suốt hàng ngàn năm, trầm hương được dùng như một nghi lễ an thần, làn hương linh thiêng giúp con người “an thần – an thân – an trú”.

Nhưng phải đến gần đây, khoa học hiện đại mới bắt đầu “nghe” rõ hơn những gì cổ nhân từng cảm nhận.

Đằng sau mùi hương tưởng chừng vô hình ấy là một hệ thống hợp chất sinh học phong phú, có khả năng chạm tới các vùng sâu nhất của não bộ – nơi điều hòa cảm xúc, hệ thần kinh, phản ứng stress, và cả chất lượng giấc ngủ.

Trầm hương không chỉ là một mùi dễ chịu. Nó là một liệu pháp tự nhiên – được khoa học xác nhận – tác động trực tiếp lên các trục thần kinh trung ương, giúp con người thư giãn, cân bằng cảm xúc, phục hồi tâm trí, và chống trầm cảm.

Bài viết này sẽ tổng hợp 6 tác dụng chính đã được khoa học chứng minh, đồng thời giải thích vì sao trầm hương có thể trở thành một phần của lối sống chữa lành – từ tâm lý tới sinh học.

---

2. Tổng quan 6 tác dụng sinh học chính của trầm hương 

2.1. An thần nhẹ nhàng – làm diụ thần kinh

Trầm hương chứa benzylacetone (hợp chất thơm, có mùi ngọt) và agarospirol (một sesquiterpene đặc trưng) – những hợp chất có khả năng kích thích hệ thống GABAergic (hệ thần kinh dùng GABA gamma-aminobutyric acid làm chất dẫn truyền chính) – từ đó làm giảm hoạt động thần kinh quá mức.

GABA là chất ức chế tự nhiên của não, giúp làm dịu thần kinh, giảm căng thẳng, giảm lo âu, và ổn định cảm xúc. Benzylacetone và Agarospirol có khả năng tăng hoạt tính của thụ thể GABA-A hoặc kích thích giải phóng GABA. Khi đó, chúng ức chế hoạt động quá mức của tế bào thần kinh, giúp:

    → Giảm lo âu

    → Ổn định cảm xúc

    → Giảm hoạt động thần kinh thái quá (rất quan trọng với người trầm cảm hoặc stress cao).

Chú thích ảnh: GABA (Gamma-Aminobutyric Acid) là chất dẫn truyền thần kinh ức chế chính của hệ thần kinh trung ương (Nguồn: nhathuoclongchau.com)

Khác với thuốc ngủ, trầm hương không cưỡng ép tâm trí bạn “tắt đèn”. Thay vào đó, nó nhẹ nhàng làm dịu những tiếng ồn trong đầu, giúp bạn tìm lại sự tĩnh lặng tự nhiên — mà không gây lệ thuộc hay nghiện.

Đọc thêm: Trầm hương và tác dụng an thần

---

2.2. Thư giãn toàn thân – từ nhịp tim đến thần kinh tự chủ

Các hợp chất sesquiterpenes trong trầm hương — đặc biệt là α-humulene và β-caryophyllene — giúp điều hòa hệ thần kinh tự chủ (Autonomic Nervous System – ANS), hay còn gọi là hệ thần kinh thực vật. Nhờ đó, cơ thể được chuyển từ trạng thái “chiến đấu hoặc bỏ chạy” (fight or flight) sang chế độ “nghỉ ngơi và phục hồi” (rest and digest).

Chú thích ảnh: Hệ thần kinh tự chủ còn gọi là hệ thần kinh thực vật (Autonomic Nervous System - ANS) kiểm soát nhịp tim, hô hấp, tiêu hóa và phản ứng stress mà không cần ý thức. (Nguồn: medlatec.vn)

Hiệu quả sinh lý đã được ghi nhận trong nghiên cứu:

• Giảm 3–5 nhịp tim/phút.

• Hạ nhẹ huyết áp.

• Tăng chỉ số HRV (Heart Rate Variability) — một chỉ báo sinh lý rõ rệt cho trạng thái thư giãn và hồi phục.

Những tác động này không chỉ giúp làm dịu cảm xúc mà còn hỗ trợ cải thiện sức khỏe tim mạch và thần kinh lâu dài.

Đọc thêm: Tác dụng thư giãn của trầm hương

---

2.3. Giảm lo âu – không phải bằng cách che giấu, mà làm mềm lại

Hương trầm ảnh hưởng đến hạch hạnh nhân (Amygdala) – trung tâm xử lý cảm xúc lo âu của não bộ – giúp giảm phản ứng cảm xúc tiêu cực và hạn chế phóng đại sợ hãi, bất an. Đồng thời trầm hương còn giúp điều chỉnh nồng độ cortisol – hormone stress, giúp kiểm soát các phản ứng sinh lý của lo âu.

Chú thích ảnh: Hạch hạnh nhân (Amygdala) là một cặp cấu trúc có hình quả hạnh, nằm sâu bên trong thùy thái dương của não bộ, thuộc hệ limbic

Các nghiên cứu trên cả chuột và người đã cho thấy: khi tiếp xúc thường xuyên với hương trầm, mức độ lo âu giảm rõ rệt và các hành vi tích cực (tương tác xã hội, khám phá môi trường) tăng lên.

Không giống như thuốc an thần chỉ che giấu cảm xúc, trầm hương làm mềm lại cảm xúc, giúp người dùng đối diện với cảm giác lo âu một cách an toàn và tự nhiên.

Đọc thêm: Trầm hương giúp giảm lo âu

---

2.4. Hỗ trợ giấc ngủ – tạo điều kiện sinh học để bạn được nghỉ thật sự

Trầm hương không hoạt động như một loại thuốc ngủ khiến bạn buồn ngủ ngay lập tức. Thay vào đó, nó tác động lên các trung tâm điều hòa giấc ngủ của não bộ như đồi thị, thùy trán, và đặc biệt là hệ GABAergic — giúp đưa não vào trạng thái thư giãn sâu, sẵn sàng cho giấc ngủ chất lượng.

Chú thích ảnh: Hình ảnh minh họa cấu trúc não bộ ở hai góc nhìn: cắt dọc não bộ và não nhìn từ ngoài

Trong nghiên cứu, chuột được cho hít benzylacetone (một hợp chất có trong trầm hương) cho thấy tăng 40% thời gian ngủ, hiệu quả này tương đương với liều thấp của diazepam (một loại thuốc an thần nhẹ).

Điều này cho thấy trầm hương có khả năng hỗ trợ giấc ngủ một cách tự nhiên và an toàn, không gây nghiện hay ức chế quá mức như thuốc ngủ tổng hợp.

Đọc thêm: Trầm hương và giấc ngủ sâu

---

2.5. Cải thiện cảm xúc – gợi lại trạng thái cân bằng mà bạn từng có

Trầm hương kích hoạt hệ viền (Limbic system) — trung tâm của não bộ nơi lưu giữ ký ức và điều phối cảm xúc. Khi tác động đến vùng này, trầm không chỉ làm dịu các phản ứng cảm xúc tiêu cực mà còn gợi lại cảm giác an toàn và cân bằng nội tại.

Chú thích ảnh: Hệ viền (Limbic system) – nơi lưu giữ ký ức và cảm xúc.

Người dùng trầm hương thường mô tả cảm giác của họ là: “nhẹ lòng”, “dễ chịu”, “giống như được ôm lấy từ bên trong”.

Trong một nghiên cứu, 78% người tham gia cho biết họ cảm thấy thư giãn rõ rệt chỉ sau 20 phút ngửi trầm — một tác động sinh lý và cảm xúc đồng thời, giúp phục hồi trạng thái an yên tự nhiên.

Đọc thêm: Trầm hương và trạng thái cảm xúc

---

2.6. Chống trầm cảm – như một liệu pháp hỗ trợ an toàn

Trầm hương giúp giảm hành vi trầm cảm ở chuột 30–40%, tương đương fluoxetine liều thấp (fluoxetine là hoạt chất chính của thuốc Prozac, nhóm thuốc chống trầm cảm phổ biến). Cơ chế tác động:

• Giảm viêm thần kinh: trầm hương làm giảm các cytokine viêm trong não (các chất gây viêm thần kinh vốn liên quan đến trầm cảm).

• Điều hòa trục HPA (trục HPA kiểm soát phản ứng stress): trầm giúp cân bằng hoạt động của trục HPA → giảm hormone stress (cortisol) → ngăn ngừa phản ứng căng thẳng quá mức.

• Tăng biểu hiện yếu tố BDNF (Brain-Derived Neurotrophic Factor) phục hồi não bộ: BDNF là yếu tố tăng trưởng thần kinh, giúp tái tạo tế bào não, phục hồi kết nối thần kinh bị tổn thương do trầm cảm. Trầm hương giúp tăng BDNF → phục hồi não bộ và hỗ trợ cải thiện tâm trạng.

Trong bối cảnh trầm cảm ngày càng phổ biến, trầm có thể là một liệu pháp bổ sung – tự nhiên, an toàn – hỗ trợ hồi phục tâm lý.

Đọc thêm: Trầm hương hỗ trợ chống trầm cảm

---

3. Khi mùi hương chạm tới tầng sâu thần kinh: Cơ chế tổng hợp

Ẩn dưới làn khói mờ là một bản giao hưởng sinh học tinh vi, nơi những hợp chất vô hình trong trầm hương tương tác phức tạp với hệ thần kinh trung ương

Dưới đây là bảng tóm tắt các hợp chất đặc trưng trong trầm hương, các vùng não hoặc hệ thống sinh lý mà chúng ảnh hưởng, cùng hiệu quả sinh học nổi bật:

Hợp chất chính	Vùng não / Hệ sinh lý đích	Hiệu quả nổi bật
Benzylacetone	Hệ GABAergic, thùy trán	An thần nhẹ, hỗ trợ ngủ sâu, giảm kích thích thần kinh
Agarospirol	HPA axis, GABA, hệ viền	Giảm cortisol, giảm lo âu, tạo thư giãn sâu
2-(2-Phenylethyl)chromones	Hệ viền, hạch hạnh nhân	Làm dịu cảm xúc, hỗ trợ chống trầm cảm
α-Humulene & β-Caryophyllene	Hệ giao cảm – phó giao cảm, endocannabinoid	Thư giãn sinh lý, chống viêm, cải thiện tâm trạng
Jinkoh-eremol & α-gurjunene	Trục HPA, hệ Glu/GABA	Điều hòa stress, giảm hành vi trầm cảm

✧ Những tác động này không xảy ra tức thì như thuốc tây. Nhưng với việc sử dụng đều đặn, trầm hương tạo nên một "nền cảm xúc ổn định mới", giúp cơ thể và tâm trí hồi phục dần từ bên trong.

Ân Vũ khuyến cáo bạn thử trải nghiệm trầm hương tiêu chuẩn trong ít nhất 14 ngày đến 1 tháng liên tục để cảm nhận rõ hơn.

---

4. Trầm Hương Ân Vũ – Khi một nghi lễ nhỏ trở thành liệu pháp chữa lành

Tại Ân Vũ, chúng tôi không xem trầm hương là dược liệu. Chúng tôi xem trầm là một người bạn đồng hành.

Trong thế giới ngày càng xô lệch cảm xúc, có lẽ thứ ta thiếu nhất không phải là liều thuốc, mà là khoảnh khắc dừng lại để được là chính mình – mà không bị đòi hỏi điều gì cả.

Chú thích ảnh: Cô Virginie, Dreamship COO tại Mỹ, thưởng trầm tại 1 buổi workshop Hương thơm chữa lành Ân Vũ

---

✧ Một vài gợi ý nhỏ để trầm không chỉ là mùi hương

• Vào cuối ngày: Đốt một nén nhang trầm Yên Cảnh, thở sâu, không làm gì – chỉ để lòng yên xuống.

• Khi cảm xúc chạm đáy: Khuếch tán tinh dầu trầm nguyên chất – loại chứa nhiều sesquiterpenoid – trong phòng tối, nghe nhạc 432Hz.

• Khi bắt đầu hành trình hồi phục: Duy trì nghi thức với trầm trong 14–30 ngày, như một cam kết nhẹ nhàng với chính mình.

---

“Chúng tôi không bán trầm như một liệu pháp. Chúng tôi tạo ra một không gian an toàn, nơi bạn có thể thở ra – và bắt đầu hồi phục.” — Trầm Hương Ân Vũ

---

5. Câu hỏi thường gặp (FAQ)

1. Trầm hương có giúp ngủ ngon không?

Có. Trầm hương tác động lên hệ GABA và vùng đồi thị, giúp giảm kích thích thần kinh và tạo điều kiện cho cơ thể bước vào trạng thái nghỉ ngơi sâu. Một số hợp chất như benzylacetone có hiệu quả tương đương liều thấp của thuốc an thần tự nhiên (theo Takemoto et al., 2013).

---

2. Trầm có thể thay thế thuốc chống trầm cảm không?

Không. Trầm là liệu pháp hỗ trợ, không thay thế điều trị y tế. Tuy nhiên, trong các mô hình trầm cảm, trầm hương đã cho thấy hiệu quả gần tương đương fluoxetine về cải thiện hành vi và giảm hormone stress – rất hữu ích cho người có triệu chứng nhẹ đến trung bình.

---

3. Tinh dầu trầm hương có ảnh hưởng đến cảm xúc không?

Có. Các hợp chất như chromones và sesquiterpenoid trong tinh dầu trầm kích thích hệ viền và hạch hạnh nhân, từ đó điều hòa cảm xúc, làm dịu căng thẳng, và nâng cao tâm trạng. Người dùng mô tả trạng thái “dễ chịu, nhẹ lòng” sau 15–20 phút.

---

4. Trầm hương có gây nghiện không?

Không. Trầm hương không chứa hoạt chất gây nghiện. Việc người dùng muốn dùng trầm thường xuyên chủ yếu là do cảm giác dễ chịu và khả năng tạo không gian thư giãn, không có biểu hiện phụ thuộc sinh lý hay tâm thần như các chất an thần hoá học.

---

5. Có nên dùng trầm mỗi ngày không?

Nên, nếu đúng cách. Trầm hương có thể trở thành một phần trong nghi lễ sống lành – tương tự như thiền, trà đạo hay yoga. Khi dùng đúng loại (trầm thật, không tẩm), với liều lượng hợp lý, trầm hỗ trợ duy trì nền thần kinh ổn định và cảm xúc tích cực.

---

6. Người bị huyết áp thấp có dùng trầm được không?

Có, nhưng cần theo dõi. Vì trầm có thể làm giảm nhịp tim và huyết áp nhẹ, người bị huyết áp quá thấp nên dùng liều nhỏ, tránh hít trực tiếp thời gian dài. Quan sát phản ứng cơ thể trong vài lần đầu để điều chỉnh cách sử dụng phù hợp.

---

7. Trẻ em và người cao tuổi có dùng trầm hương được không?

Được, nếu chọn đúng sản phẩm. Ưu tiên trầm nguyên liệu thật – không hóa chất hoặc tinh dầu trầm nguyên chất, dùng trong không gian thông thoáng, tránh hít trực tiếp quá gần. Với trẻ nhỏ, nên bắt đầu bằng liều cực nhẹ và luôn có người lớn theo dõi.

---

8. Dùng trầm hương bao lâu thì thấy hiệu quả?

Tùy mục đích. Với thư giãn tức thì: hiệu quả có thể cảm nhận sau 5–20 phút. Với cải thiện cảm xúc hoặc giấc ngủ sâu: nên duy trì ít nhất 14–30 ngày để hình thành “neo cảm xúc” và ổn định hệ thần kinh.

---

9. Dùng trầm hương nhiều có gây “lờn” không?

Không. Trầm thật chứa hàng trăm phân tử thơm khác nhau (như chromones, sesquiterpen, benzylacetone...) nên rất khó gây “nhờn mùi”. Thậm chí, dùng lâu còn giúp tâm trí nhận diện trầm như tín hiệu nghỉ ngơi tự nhiên.

---

10. Nên dùng loại trầm nào để cải thiện sức khỏe tinh thần?

Trầm Việt thật đạt chuẩn – giàu benzylacetone, jinkoh-eremol, agarospirol là lựa chọn tối ưu. Nên tránh các loại trầm tẩm hoá chất, vì không có giá trị sinh học – thậm chí gây phản tác dụng. Các sản phẩm như nhang không tăm, tinh dầu trầm nguyên chất, trầm nguyên liệu xông nhẹ là gợi ý lý tưởng.

 

---

Tài liệu tham khảo đầy đủ

1. Wang, S., et al. (2018). Anti-Anxiety and Anti-Depressant Effects of Agarwood (Aquilaria sinensis) Essential Oil via Regulation of HPA Axis and Inflammatory Response. International Journal of Molecular Sciences, 19(11), 3468. 👉 Link

2. Chen, H., et al. (2022). Chemical Composition and Potential Properties in Mental Illness of Agarwood. Molecules, 27(14), 4528. 👉 Link

3. Hongratanaworakit, T., et al. (2023). Effects of Inhalation of Agarwood (Aquilaria crassna) Essential Oil on Autonomic Nervous System and Emotional State in Humans. PubMed Central. 👉 Link

4. Wang, S., et al. (2025). Antidepressant Activity of Agarwood Essential Oil: A Mechanistic Study. Pharmaceuticals, 18(2), 255. 👉 Link

5. Okugawa, H., et al. (1996). Effects of Agarwood Extracts on the Central Nervous System in Mice. Planta Medica, 62(1), 2–6. 👉 Link

6. Takemoto, H., et al. (2013). Sedative Effects of Vapor Inhalation of Agarwood (Aquilaria malaccensis) Essential Oil and Its Constituent, Benzylacetone, in Mice. Biological and Pharmaceutical Bulletin, 36(9), 1516–1521. 👉 Link

7. Komiya, M., et al. (2006). Lemon Oil Vapor Causes an Anti-Stress Effect via Modulating the 5-HT and DA Activities in Mice. Behavioural Brain Research, 172(2), 240–249. 👉 Link

8. Ito, T., et al. (2005). Effects of Inhalation of Essential Oils on EEG Activity and Sensory Evaluation in Humans. Journal of Natural Medicines, 59(2), 75–79. 👉 Link

9. Zhang, Y., et al. (2020). Anti-Inflammatory Effects of Agarwood Essential Oil in LPS-Induced Models. Journal of Ethnopharmacology, 250, 112478. 👉 Link

10. Huang, L., et al. (2019). Neuroprotective Effects of Agarwood Extracts Against Oxidative Stress. Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine, 2019, 8247613. 👉 Link

11. Li, W., et al. (2021). Pharmacological Potential of Agarwood in Mental Health Disorders. Frontiers in Pharmacology, 12, 752023. 👉 Link